Reactie op: een twitterdiscussie over EU en euro

Vanochtend verscheen een artikel op de website Veren of Nu van HannibalPim (pseudoniem) onder de titel Een twitterdiscussie over EU en euro. Hierin een aantal tweets van mij en Pim. En wat gedachten van Pim, die tot de conclusie is gekomen (net als Geert Wilders en Thierry Baudet) dat hervormen van de EU onmogelijk is en Nederland de schade beperkt door de EU zo snel mogelijk te verlaten.

Hieronder een aantal gedachten van mij hierover. Ik zal proberen het kort te houden omdat de hele discussie over EU en eurozone verlaten nu eenmaal gebaseerd is op talloze aannames, waardoor het een debat is geworden waarin ieder zijn eigen gelijk kan verzinnen. Dus vermoeiend. Maar toch belangrijk. Daarom ook prima dat Pim hier een artikel aan heeft gewijd, overigens.

Als we de stand van zaken op dit moment bekijken ben ik het niet eens met Pim dat de Nexit optie niet op tafel komt. Twee van de grootste politieke partijen in de peilingen, PVV en FvD hebben een fundamentele keuze gemaakt voor de Nexit. Dus die optie komt ruimschoots aan bod. Verder zien we dat degenen die voor een federale EU pleiten (Pechtold, Verhofstadt) ook aan bod komen. Het is juist de hervormingsoptie en dan in decentrale richting, die niet aan bod komt. Wat Verhofstadt en Pechtold willen is ook hervormen, maar dan in centrale (federale) richting. Dat onderscheid moeten we wel duidelijk maken om nog enige helderheid te houden in het debat.

Wat betreft de gevestigde c.q. regeringspartijen, die zeggen wel dat ze de EU decentraal willen houden, maar op dit punt ben ik het eens met Pim die stelt dat zij heimelijk steeds meewerken aan verdere centralisatie, met kleine stapjes.

Pim schrijft: “hun lot is onverbrekelijk verbonden met de EU, en ze weten het. En daarom steunen ze zo stilletjes als mogelijk is de hogere versnelling waarin de beoogde samensmelting wordt gerealiseerd. Wie had vorig jaar kunnen voorspellen dat de samensmelting van de legertjes van de EU-lidstaten in een vloek en een zucht zou zijn geregeld? Het is al een gepasseerd station nu.”

Decentrale hervormingsoptie ontbreekt
Mijn eerste conclusie is dus dat de decentrale hervormingsoptie juist ontbreekt in het debat op dit moment. Er is geen politieke partij van enig belang in Nederland of West-Europa die een heldere visie heeft op een decentrale EU waarbij (zie mijn vele blogs daarover en ook mijn gesprek met Sid Lukkassen) met name een heldere visie op een flexibeler model voor de eurozone ontbreekt. Ook wat betreft migratie en asiel is het een ratjetoe in het debat, dus ook niet verwonderlijk dat iedere vorm van controle ontbreekt.

Verschillende opties
Op zich is dit vreemd want uit tal van peilingen – zelfs in Duitsland, het land dat economisch het meeste profiteert van de eenheidseuro – blijkt dat de bevolking in meerderheid voor een hervormde EU is met meer bevoegdheden op het nationale niveau. De posities van een federale EU en de exit positie zijn beide minderheidsposities, maar domineren toch het debat. Ik vind het daarom vreemd dat ForumvoorDemocratie dat voortdurend pleit voor directe democratie, deze optie niet mee wil nemen in het debat en steeds doet of het om een binaire keuze gaat: blijven zitten in een federaliserende EU of eruit stappen. Zelfs als dit zo zou blijken te zijn: mag de burger daar alstublieft over beslissen, of wordt die door de voorstanders van directe democratie onmondig verklaard?

Verder lijkt mij dat juist de constatering dat Nederland te makkelijk in de euro is gestapt zonder de voor- en nadelen goed te onderzoeken, zou moeten leiden tot voorzichtigheid. Misschien moeten we alle consequenties van de eurozone verlaten maar eens goed doorrekenen en alle opties – waaronder ook The Matheo Solution – op een rij zetten? Volgens de toch zeer kritische (waar het de ECB betreft) econoom Edin Mujagic, in het begin nog betrokken bij FvD als denktank, is het verlaten van de eurozone voor Nederland alleen compleet zinloos: we zouden gedwongen zijn onze munt te koppelen aan de euro en fortuinen moeten spenderen om speculanten af te weren.

Is de EU onhervormbaar?
Of de EU “onhervormbaar” is blijft een speculatieve discussie. Ik blijf zeggen dat je alles kunt hervormen mits je de juiste mensen aan de top zet met de juiste visie. Dat dit nu niet het geval is, daar zijn we het denk ik allemaal wel over eens, een paar kartelkeutelaars uitgezonderd. Maar die hebben belangen, zoals Pim terecht aangeeft.

Zelfs als de EU uiteindelijk onhervormbaar zou blijken te zijn, dan denk ik dat eurosceptische partijen er beter aan doen eerst met een EU hervormingsprogramma te komen. Op basis daarvan kunnen in sommige landen meerderheidscoalities gevormd worden waardoor je in ieder geval meepraat. Het telkens alleen maar Nexit! blijven roepen leidt tot hetzelfde isolement als waar Wilders in terecht is gekomen.

Kansloos of niet kansloos
Zo heel kansloos is die decentrale hervormingsoptie mijns inziens toch niet, als we zien dat nu al 13 landen (waaronder de Visegrad landen maar ook Oostenrijk en Denemarken) niets moeten hebben van het migratiebeleid van Merkel en de Europese Commissie. Een migratiebeleid dat de belangrijkste oorzaak was van de Brexit. Als Nederland dáár eerst eens stelling tegen zou durven nemen. Met een coalitie van Rutte en Pechtold zal dat niet gebeuren, dus dáár liggen scoringskansen voor de oppositie.

Mocht dit hervormen in decentrale richting mislukken en Nederland nog verder geduwd en leeggezogen worden in een EU als transferunie met van bovenaf afgedwongen massa-migratie, ja dan rest alleen de Nexit. Dat zal ik dan ook steunen net als vermoedelijk een groot deel van de gematigde kiezers. Maar de meerderheid zit niet te wachten op een crisis en crash van het financiële systeem die mijns inziens onvermijdelijk is bij een Nexit, zeker als Nederland er in zijn eentje van doorgaat uit de eurozone. Ook in het bedrijfsleven proef ik heel weinig animo voor zulke drastische stappen.

Logische volgorde
Kortom, laten we logisch blijven denken en handelen. Eerst de decentrale hervormingsoptie uitwerken en daar in de EU een meerderheid voor proberen te winnen, met als basis zoals al aangehaald de groep van ca. 13 migratiekritische landen (en het VK niet te vergeten). Pas als dat niet lukt is in Nederland een parlementaire meerderheid denkbaar om uit de EU te stappen, maar ieder weldenkend mens zal beseffen dat dit zonder een hoop economische en financiële – dus sociale – pijn niet meer gaat.